برای شناسایی تفاوت دستگاه rTMS و TDCS باید هر کدام از آن‌ها را به درستی شناخت و سپس نحوه عملکرد، میزان اثرگذاری و کارکرد آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد. rTMS و TDCS هر دو با روش درمانی غیر تهاجمی در درمان برخی اختلالات روانی و بیماری‌ها مغز و اعصاب مورد استفاده قرار می‌گیرند اما هرکدام ساختار متفاوتی داشته نحوه عملکردشان بایکدیگر متفاوت است در این مطلب سایت دکتر دشتکی به مقایسه این دو دستگاه می‌پردازیم و به تمامی سوالات ذهنی شما در این خصوص پاسخ می‌دهیم همراه ما باشید.
دستگاه rTMS و TDCS چیست و چطور کار می‌کند؟
این دو دستگاه زیر مجموعه تکنیک درمانی پیشرفته نوروتراپی هستند و از تحریک سلول‌های عصبی مغز برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند. هر دو این دستگاه‌ها توسط سازمان FDA آمریکا تایید شدند و میزان اثرگذاری آن‌ها بر کاهش علائم اختلالاتی مثل افسردگی و اضطراب مورد تایید قرار گرفته است.
معرفی (rTMS) تحریک مغناطیسی مکرر مغز
با کمک پالس‌های مغناطیسی نواحی مشخصی از مغز را تحریک می‌کند این دستگاه معمولا برای درمان افسردگی مقاوم به درمان، اسکیزوفرنی و اضطراب بکار برده می‌شود. برای درمان با دستگاه آرتی ام اس به تجهیزات پزشکی پیشرفته نیاز است و درمان باید در مراکز تخصصی درمانی انجام شود.در این روش غیرتهاجمی که بسیار ایمن است فرد بیمار کمترین میزان عوارض را تجربه می‌کند و نیازی به استفاده از عمل جراحی یا بکار گذاشتن دستگاه داخلی خاصی در بدن انسان ندارد.
معرفی (tDCS) تحریک الکتریکی مستقیم مغز
دستگاه تی دی سی اس از جریان ضعیف برای تحریک نورون‌ها بهره می‌گیرد و به همین سبب قادر است اختلالات روانی خفیف‌تر روانی را درمان کند. از این دستگاه برای بهبود عملکرد مغز، حافظه، یادگیری و تمرکز هم استفاده می‌شود. هزینه درمان با این روش از بکارگیری دستگاه rTMS کمتر است و در مواردی حتی می‌توان از مدل‌های خانگی این دستگاه در منزل هم برای پیگیری روند درمان استفاده کرد.
مهمترین تفاوت‌های دستگاه rTMS و TDCS کدام است؟
به طور کلی تمایز اصلی دو دستگاه آر تی امس اس و تی دی سی اس را می‌توان به موارد زیر خلاصه کرد:
موارد استفاده
rTMS معمولا برای درمان اختلالات روانی جدی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نسبت دستگاه TDCS قوی‌تر است. دستگاه TDCS برای درمان طیف خفیف‌تر بیماری‌ها و اختلالات روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد به همین دلیل دامنه فعالیت آن گسترده‌تر است.
نحوه عملکرد
دستگاه TDCS مقدار کمتری جریان الکتریکی وارد مغز می‌کند که معمولا چیزی بین ۱ تا ۳ میلی آمپر است در حالی که دستگاه rTMS جریان الکتریکی قویتری چیزی بین ۴۵ تا ۷۰ ولت را وارد مغز فرد می‌کند.
میزان اثرگذاری بر مغز
اگرچه هدف درمانی هر دو این دستگاه‌ها یکی است اما به سبب مقدار جریانی که به مغز وارد می‌کنند و تاثیرات متفاوتی دارند و نحوه عملکرد آن‌ها یکسان نیست.
جریان الکتریکی وارد شده به مغز
rTMS از میدان مغناطیسی برای تحریک مغز استفاده می‌کند این درحالی است که tDCS جریان الکتریکی مستقیم به مغز وارد می‌کند.
تجهیزات بکار گرفته شده در دستگاه‌ها
rTMS ساختار پیچیده و پیشرفته‌تری دارد و با کمک یک کویل مغناطیسی بزرگ کار می‌کند که پالس‌های مغناطیسی مورد نیاز را تولید کرده و به مغز می‌فرستد در حالی که tDCS دو الکترود کوچک و یک منبع جریان الکتریکی ضعیف دارد که بسیار ساده‌تر هستند و برای استفاده از آن به متخصص خاصی نیاز نیست با یک آموزش ساده می‌توان کار با این دستگاه را آموخت.
تفاوت عوارض جانبی دستگاه rTMS و TDCS
از آنجایی که روش درمانی هر دو این دستگاه‌ها غیر تهاجمی است عوارض بسیار محدودی برای آن‌ها ذکر شده است اما پس از نخستین جلسه در مانی rTMS فرد ممکن است عوارضی مثل سردردهای خفیف، سوزش و تحریک پوست سر در ناحیه نصب دستگاه را به صورت موقت تجربه کند. عوارض دستگاه tDCS هم معمولا به سوزش مختصر سر در محل نصب دستگاه و فشار در سر محدود می‌شود.
میزان اثر بخشی درمان
میزان اثربخشی درمان بسته به شدت اختلال، مدت زمان استفاده از دستگاه و تعداد جلسات درمانی متفاوت است. معمولا rTMS درمان اختلالات روانی شدیدتر اثرگذارتر عمل می‌کند و tDCS برای درمان اختلالات خفیف‌تر بهتر عمل می‌کند. پس از پایان جلسات درمان ممکن است درمانگر تشخیص دهد فرد به جلسات تکمیلی درمانی یا روان‌درمانی نیاز دارد.
rTMS یا TDCS کدام برای درمان اختلالات روانی موثرترند؟
وقتی صحبت از بررسی تفاوت‌های این دو دستگاه می‌شود همه می‌خواهند بدانند کدامیک برای درمان اختلالات روانی بهتر هستند و باید کدامیک را انتخاب کنند. حقیقت این است که متخصص و درمانگر بسته به شرایط بیمار و شدت بیماری درمان موثرتر را انتخاب می‌کنند.
هر دو این دستگاه‌ها مورد سنجش متخصصان و نهادهای مسئول بهداشت و درمان قرار گرفتند و اثرگذاری آن‌ها تایید شده است و به سبب اینکه درمان‌هایی کم عارضه و ایمن هستند موارد استفاده بسیاری دارند.
با وجود تفاوت‌هایی که در عملکرد و ساختار دارند نمی‌توان برتری خاصی برای یکی از آن‌ها در نظر گرفت چراکه نتیجه و اهداف درمانی یکسانی را دنبال می‌کنند و اگر به درستی بکار گرفته شوند می‌توانند اثرگذاری بالایی داشته باشند.
تی دی سی اس هزینه‌های درمانی پایین‌تری دارد در مقابل آرتی ام اس قدرتمندتر است به همین دلیل بسته به شرایط فرد و نیاز او انتخاب دستگاه مورد استفاده متفاوت خواهد بود.
کاربرد دستگاه rTMS و TDCS چه تفاوتی دارد؟
rTMS روش درمانی هدفمند‌تر و کانونی‌تری دارد به همین دلیل وقتی روش‌های درمانی دیگر مثل روان درمانی و دارو درمانی موثر نیست به سراغ این روش درمان می‌روند TDCS و rTMS هر دو برای درمان افسردگی، پارکینسون و سردردهای میکرنی بکار گرفته می‌شوند اما تحقیقات نشان داده ار تی ام اس موثرتر عمل می‌کند.
tdcs برای درمان دردهای مزمن و تسکین آن‌ها عملکرد بهتری داشته و توانسته کیفیت خواب بسیاری از مراجعان را ارتقا دهد. در درمان بیش فعالی کودکان، تقویت حافظه، بهبود کاهش اشتها و مقابله با اثرات آلزایمر و روال عقل هم راهگشا بوده است. آر تی ام اس هم توانسته علائم اختلال دوقطبی، مشکلات ناشی از سکته مغزی و آسیب‌دیدگی‌های نخاعی را بهتر کند. به این ترتیب کاملا مشخص است که هر دو این دستگاه‌ها نقش اساسی در ارتقای سطح سلامت بیماران دارند فقط باید متخصص تشخیص صحیح داده و به درستی از آن‌ها استفاده کند.
rTMS و tDCS از نظر مدت زمان استفاده چه تفاوتی دارند؟
مدت زمان استفاده از این دستگاه‌ها یکسان نیست و طول جلسات درمان آن‌ها هم با یکدیگر متفاوت است. معمولا طول جلسات درمانی آر تی ام اس ۲۰ تا ۴۰ دقیقه است و بسته به نوع و شدت اختلال ممکن است فرد به ۲۰ تا ۳۰ جلسه درمانی نیاز داشته باشد. در مورد جلسات درمانی تی دی سی اس باید گفت طول جلسه درمانی کوتاه‌تر است و معمولا چیزی بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد، تعداد جلسات هم بستگی به نظر پزشک دارد.
دسترسی به درمان rTMS راحت‌تر است یا tDCS؟
بسته به زیرساخت‌های مراکز درمانی و امکانات پزشک دسترسی به دستگاه‌ها هم متفاوت است. خوشبختانه در ایران بیماران به هردو این دستگاه‌ها دسترسی دارند و در کلینیک‌ها و مراکز درمانی زیادی می‌توان خدمات درمانی مربوط به آن‌ها را دریافت کرد. نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد آن است که از میان مراکز موجود باید کلینیکی انتخاب شود که پزشک متخصص داشته و کارشناسان دستگاه هم آموزش‌های لازم را دریافت کرده باشند.
از آنجا که rTMS ساختار پیچیده‌تری دارد و حتما باید در مراکز تخصصی زیر نظر کارشناسان مورد استفاده قرار بگیرد باید در انتخاب مرکز دقت بیشتری به عمل آورد.
سایر تفاوت‌های rTMS و tDCS کدام است؟
- rTMS برای درمان افسردگی و سایر اختلالات روان‌پزشکی اثرات بلند مدتی را نشان داده و فرد پس از درمان تا مدت‌ها نیاز به جلسات درمانی مجدد پیدا نمی‌کند. tDCS معمولا برای بهبود موقت عملکردهای شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثر آن ممکن است کوتاه‌مدت‌تر باشد
- تفاوت اصلی این دو دستگاه در قدرت و نوع جریان الکتریکی است که مورد استفاده قرار می‌دهند
- تحریک مغز با کمک دستگاه تی دی سی اس یادگیری و فعالیت‌های مغزی را بهتر می‌کند در آر تی ام اس گاهی یادزدودگی رخ می‌دهد و البته گاهی یادگیری را هم شامل می‌شود
- Tdcs معمولا به افرادی که علاقه‌ای به استفاده از دارو ندارند توصیه می‌شود این در حالی است که rTMS برای افرادی بکار گرفته می‌شود که درمان‌های دارویی دیگر روی آن‌ها جواب نمی‌دهد
- هر دو این روش‌های درمانی ایمنی بالایی دارند اما انتخاب آن‌ها حتما باید زیر نظر پزشک انجام شود
- tdcs برای افرادی که سطح عملکرد مغز خوب یا معمولی دارند بکار گرفته می‌شود و به این ترتیب مشخص می‌شود سطح عارضه یا اختلال آن‌ها شدید نیست اما rtms برای افرادی با عملکرد مغزی پایین یا ضعیف بکار گرفته می‌شود که نشان می‌دهد اختلالات آن‌ها خیلی شدید و نزدیک به حاد است
نتیجه گیری
تفاوت دستگاه rTMS و TDCS بسیار زیاد است با این وجود هر دو آن‌ها برای هدف مشترکی که آن هم کاهش اثرات اختلالات روانی است فعالیت می‌کنند. یک مرکز درمانی حرفه‌ای که خدمات نوروتراپی ارائه می‌دهد ممکن است از هر دو این دستگاه‌ها برای درمان مراجعان خود استفاده کند بنابراین اگرمتخصصی به فردی استفاده از آن‌ها را توصیه کرد لازم است بدون تردید و ترس این راهکار درمانی را استفاده کند. این دستگاه‌ها عوارض مصرف داروهای شیمیایی را ندارند و از آنجا که مکانیزم عملکرد آن‌ها با الکتروشک درمانی که پیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت بسیار متفاوت است می‌توانند به عنوان یک راهکار اصلی و حتی اولیه برای درمان برخی بیماران بکارگرفته شوند.