بهداشت خواب و داشتن یک خواب باکیفیت روی سلامت جسمی و روحی فرد تاثیر مستقیم دارد و سبب می‌شود که بتواند با تمرکز کامل کارهای روزمره خود را انجام دهد. متاسفانه انواع اختلالات خواب مانع از این می‌شود که فرد خواب خوب و عمیقی را تجربه کند و خستگی دائم یا کاهش انرژی را برای او ایجاد می‌کند. درمان اختلال خواب با نوروفیدبک یک راهکار جامع غیردارویی و ایمن است که مشکل بی‌خوابی را برطرف کرده روی کیفیت خواب فرد تاثیر مستقیم دارد. در این مطلب سایت دکتر دشتکی به بررسی میزان اثرگذاری و نحوه عملکرد این راهکاردرمانی پرداختیم.
اختلال خواب چیست و به چه شکل بروز می‌کند؟
حال که می‌خواهیم به درمان اختلال خواب با نوروفیدبک بپردازیم قبل از هرچیز باید تعریف دقیقی از اختلال خواب ارائه کنیم و دلایلی که باعث بروز آن می‌شود را بررسی کنیم. افرادی که خواب طبیعی ندارن دچار اختلال خواب (Sleep disorder) هستند. این اختلال ممکن است به اشکال مختلفی مثل زیاد یا کم خوابیدن خود را نشان دهد. برخی افراد دارای این اختلال در طول شب از خواب می‌پرند یا به مرحله خواب عمیق نمی‌رسند. یک انسان طبیعی بزرگسان در طول شبانه روز به ۷ تا ۸ ساعت خواب نیاز دارد. افراد مسن و کودکان به خواب بیشتری نیاز دارند. وقتی خواب فرد به هم می‌خورد اثرات خود را در زندگی می‌گذارد.
خواب دارای دو مرحله اصلی است، مرحله حرکات سریع چشم یا خواب REM و مرحله بدون حرکات سریع چشم یا خواب غیر REM. در مرحله REM مغز هنوز بیدار است و فعالیت می‌کند در این شرایط فرد می‌تواند رویا ببیند بعد از آن فرد وارد مرحله غیر REM شده که مرحله آرام یا پرآسایش خواب است. این خواب خودش شامل چهار مرحله است که از خواب سبک شروع شده و به خواب عمیق منجر می‌شود. اگر در هریک از این مراحل اختلالی در خواب به وجود آید فرد دچار اختلال خواب شده و ممکن است هنگام بیداری خستگی، ضعف، مشکل تمرکز و توجه را تجربه کند.
چند نوع اختلال خواب وجود دارد؟
متخصصان اختلالات خواب را به انواع مختلفی تقسیم کردند که در اینجا به متداول‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
بی‌خوابی
شایع‌ترین و شناخته شده‌ترین اختلال خواب بی‌خوابی است در این اختلال فرد برای شروع خوابیدن، تداوم خواب یا بیدار شدن با مشکل مواجه می‌شود. بعضی افراد احساس خستگی می‌کنند به رختخواب می‌روند اما به محض دراز کشیدن به اصطلاح خواب از سر آن‌ها می‌پرد و ساعت‌ها طول می‌کشد که به خواب بروند، در برخی موارد فرد به سرعت به خواب می‌رود اما در طول شب چندین بار بیدار می‌شود و نمی‌تواند خواب عمیق و باکیفیت را تجربه کند. در آخر هم برخی افراد خیلی زودتر از موعد مقرر بیدار می‌شوند درحالی که بدنشان هنوز به خواب نیاز دارد. متاسفانه مواردی هم وجود دارد که فرد هر سه این مشکل‌ها را با هم تجربه می‌کند.
این اختلال ممکن است به سبب موارد مختلفی مثل استرس و اضطراب، مصرف برخی داروها، مشکلات گوارشی، تغییر سطح هورمون‌ها یا مواردی مثل این ایجاد شود. در طولانی مدت مشکل بی‌خوابی ممکن است باعث مشکلاتی مثل افسردگی، اشکال در تمرکز، تحریک‌پذیری و افزایش وزن شود.
اختلال ریتم شبانه روزی(سیرکادین)
بدن یک ساعت کوچک دارد که در مغز مستقر شده و وظیفه تنظیم چرخه خواب انسان را برعهده دارد. این ساعت داخلی که در هیپوتالاموش قرار دارد از میزان نور محیط ریتم شبانه روزی ما را تنظیم می‌کند وقتی نور کاهش می‌یابد به بدن دستور می‌دهد ملاتونین آزاد کند و به هنگام صبح بدن را آگاه می‌کند که وقت بیدار شدن است. اختلالات ریتم شبانه روزی زمانی به وجود می‌آید که تنظیم این ساعت درون بر هم می‌خورد سندروم تاخیر فاز خواب، سندرم پیشرفته فاز خواب و مانند آن برخی از این اختلالات هستند. افرادی که ساعت‌های طولانی در پرواز هستند یا به هر دلیل نور طبیعی را دریافت نمی‌کنند معمولا بیشتر با این اختلال مواجه می‌شوند.
اختلال تنفسی حین خواب (آپنه خواب و خروپف)
آپنه انسدادی حین خواب یکی از شایع‌ترین این اختلالات است. عضلات بدن در حالت طبیعی حین خواب شل می‌شوند عضلات ناحیه حلق هم از این قانون پیروی می‌کنند که گاهی باعث باریک شدن حلق می‌شود. در نتیجه عبور هوا از این ناحیه دشوار شده و باعث خروپف یا ایجاد صدای ناهنجار در طی خواب می‌شود. در مواردی برای چند ثانیه مسیر تنفس فرد کامل بسته می‌شود و با یک خرناس تنفس مجدد برقرار می‌شود اگر اکسیژن به اندازه کافی به ریه نرسد و اکسیژن خون کاهش پیدا کند ضربان خون کاهش پیدا کرده، ضربان قلب بالا می‌رود و در طولانی مدت باعث ایجاد مشکلات قلبی و عروقی می‌شود. بالارفتن سن، طاق باز خوابیدن و افزایش وزن این مشکل را تشدید می‌کند.
پرخوابی بیمار گونه
شرایطی است که فرد دائما احساس خستگی دارد و خواب آلوده است. این حالت باعث شده که تمایلی به انجام کارهای روزمره نداشته باشد و نتواند تعاملات اجتماعی خود را به درستی انجام دهد.
اختلال حرکتی حین خواب
این اختلال زمانی بروز می‌کند که فرد در حین خواب حرکات غیر طبیعی و غیر ارادی در دست و پا دارد. این اختلال می‌تواند خفیف یا شدید باشد و شکل بروز آن در افراد متفاوت است.
اختلال پاراسومینا
راه رفتن یا صحبت کردن در حین خوب تنها بخشی از این اختلال است که در شکل شدید آن ممکن است زندگی فرد را هم تهدید کند.
اختلالات خواب به چه دلیل به وجود می‌آیند؟
قبل از اینکه به درمان اختلال خواب با نوروفیدبک بپردازیم می‌دانیم که اختلالات خواب به دلایل مختلفی بروز پیدا می‌کنند که در اینجا به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مصرف دارو
برخی داروها که برای درمان آلرژی تجویز می‌شوند خواب آورد بوده سبب می‌شوند فرد در طول روز احساس خواب آلودگی داشته باشد.
اختلالات روحی و روانی
برخی اختلالات روحی و روانی عوارضی مثل کم‌خوابی و بی‌خوابی دارند. اختلالاتی مثل اضطراب، افسردگی، استرس و مانند آن مانع از ایجاد یک خواب عمیق و باکیفیت می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد مطلب اختلال روانی چیست و چه کسانی درگیر آن می‌شوند؟ را هم مطالعه کنید.
نامنظم بودن ساعت خواب
افرادی که برنامه مشخصی برای خوابیدن ندارند و شب‌ها دیر می‌خوابند معمولا با مشکلات خواب مواجه می‌شوند. این مشکل در افرادی که صبح‌ها تا دیروقت می‌خوابند هم دیده می‌شود و روی کیفیت خواب آن‌ها اثر منفی دارد.
اختلالات خواب چطور درمان می‌شوند؟
برای درمان اختلالات خواب قبل از هرچیز باید نوع اختلال، علت بروز و شدت آن مشخص شود. اگر اختلالات خواب به سبب اختلالات با زمینه روحی و روانپزشکی به وجود آمده باشند فرد باید با یک روانپزشک مجرب مشورت کند اما اگر ریشه اختلالات مشکلات مغز و اعصاب باشد فرد باید به متخصص مغز و اعصاب که در حوزه اختلالات خواب تجربه دارد مراجعه کند.
متخصص از انواع روش‌های درمانی متناسب با نیاز فرد استفاده می‌کند دارو درمانی، درمان اختلالات خواب با نوروفیدبک، دستگاه rTMS و مانند آن برخی از این راهکارهای درمانی هستند. زمانی که اختلال خواب در اثر اختلالات روانی مختلفی بروز پیدا کرده قبل از هرچیز بیماری باید درمان شود در غیراینصورت راهکارهای درمانی که برای برطرف کردن بی‌خوابی توصیه می‌شود اثرگذاری طولانی مدت نخواهند داشت. استفاده از انواع داروها متداول‌ترین راهکار درمان است که به سبب عوارضی که دارند و در طولانی مدت اثر خود را به سبب سازگاری بدن با دارو از دست می‌دهند توصیه نمی‌شوند. در برخی موارد فرد به داروی خواب وابستگی پیدا می‌کند که بسیار زیان‌بار است و باید از آن جلوگیری شود. استفاده از نوروفیدبک یک راهکار غیردارویی ایمن و اثرگذار است که طی سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
درمانی اختلال خواب با نوروفیدبک چطور انجام می‌شود؟
زمانی که از راهکار درمانی نوروفیدبک برای درمان بی‌خوابی استفاده می‌شود فرد در سریع‌ترین زمان تغییر و تنظیم خواب خود را مشاهده می‌کند. از این راهکار درمانی برای درمان انواع اختلالات خواب می‌توان استفاده کرد و اثرگذاری بالایی دارد. نوروفیدبک همچنین برای رفع اختلالات و بیماری‌های روحی و روانی هم استفاده می‌شود.
این تکنولوژی با کمک اندازه گیری، کنترل و آموزش امواج مغزی اختلالات خواب را درمان می‌کند. این راهکار درمانی بدون عارضه است و نیاز به مصرف داروهای خواب را از بین می‌برد. این راهکار درمانی به جراحی نیازی ندارد و بیمار در طول درمان هیچ دردی را هم حس نمی‌کند. در این درمان الکترودهایی که به یک کلاه متصل شده روی سر بیمار نصب می‌شوند. ژل مخصوصی روی سر زده می‌شود که اتصال دستگاه با پوست سر و انتقال امواج را ساده‌تر می‌کند.
بیمار در طول درمان نباید کار خاصی انجام بدهد فقط کافی است روی صندلی دراز بکشد و دستوراتی که متخصص می‌دهد را انجام دهد. معمولا یک بازی با قوانین خاص اجرا می‌شود که بیمار باید مرحله به مرحله آن را پشت سر بگذارد. این بازی بدون تحرک و تنها با نگاه کردن انجام می‌شود. نوروفیدبک با بازخورد دادن به مغز به فرد می‌آموزد که الگوهای الکتریکی مغز خود را تغییر داده خواب باکیفیت‌تری را تجربه کند.
استفاده از دستگاه آر تی ام اس که چند سالی است وارد ایران شده با تحریک بخش خاصی از مغز طیف گسترده‌ای از اختلالات و بیماری‌های روانی را درمان می‌کند. درمان اختلالات خواب و بی‌خوابی با دستگاه آر تی ام اس مزایا و نتایج مثبت فراوانی را به همراه دارد.
این راهکار درمانی بسیار ایمن است به همین دلیل در کودکان، خردسالان، بزرگسالان و حتی افراد مسن قابل استفاده خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع مطلب نوروفیدبک چیست و چه مزایایی دارد؟ را هم مطالعه کنید.
نتیجه گیری
درمان اختلال خواب با نوروفیدبک یک راهکار درمانی مدرن است که به دلیل ایمن بودن و عدم نیاز به مصرف دارو طی سال‌های اخیر با استقبال بالایی مواجه شده است. نوروفیدبک به بیماران کمک می‌کند خواب خود را بهتر مدیریت کنند و با انجام ۲۰ تا ۳۰ جلسه درمانی که بسته به سن و شرایط بیمار تعیین می‌شود الگوهای فعالیت مغزی خود را بدون مصرف هیچ داروی خاصی بهبود بخشند. نوروفیدبک مغز را در آماده‌ترین حالت خود قرار می‌دهد که روی بسیاری بیماری‌ها و اختلالات روانی اثرگذاشته آن‌ها را درمان می‌کند. میزان اثرگذاری این درمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بسته به شرایط فرد متفاوت خواهد بود.
دیگر مقالات
بررسی انواع مشاوره خانواده و کارکرد آن
هیچ نظری ثبت نشده است! اولین نفر باشید.