دستگاه تحریک مغناطیسی مغز آرتی ام اس rTMS یک روش نوین و پیشرفته درمانی است که برای کاهش علائم و درمان بسیاری اختلالات روانی مثل افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درمان غیر دارویی می‌تواند جایگزین مناسبی برای استفاده از داروهای مختلف باشد و عوارض مصرف مواد شیمیایی را ندارد. در این مطلب سایت دکتر دشتکی شما را با نحوه عملکرد دستگاه آر تی ام اس آشنا می‌کنیم و بررسی می‌کنیم که درمان افسردگی با rtms چگونه است؟ افرادی که علائم افسردگی را تجربه می‌کنند یا نشانه‌های آن را در یکی از عزیزان خود می‌بینند باید هرچه سریع‌تر با یک متخصص روانشناسی مشورت کنند تا راهکار درمانی مناسب برای آن‌ها تجویز شود.
rTMS چیست و به چه نحو عمل می‌کند؟
در این روش درمانی پالس مغناطیسی کوتاه به مغز فرد ارسال می‌شود و به کمک تحریک سلول‌های عصبی مغز نورون‌های منطقه مشخص شده توسط متخصص تحریک می‌شوند که با درگیر کردن مدارهای مغزی عملکرد آن را بهبود می‌بخشند.
این روش درمانی برای درمان اخلالاتی مثل اضطراب، وسواس فکری عملی و افسردگی بسیار موثر است. در این دستگاه آهن‌ربای بسیاری قوی قرار دارد که روی سر بیمار گذاشته می‌شود و یک میدان مغناطیسی متناوب منتشر می‌کند. تغییرات فعالیت‌های عصبی ایجاد شده توسط این مکانیزم علائم اختلالات روانی را کاهش داده و کیفیت زندگی فرد را از این طریق بالا می‌برد.
rTMS چطور افسردگی را درمان می‌کند؟
برای درمان افسردگی معمولا دستگاه آر تی ام اس به نحوی تنظیم می‌شود که ناحیه قشر پیش پیشانی مغز را هدف بگیرد. بیشتر تنظیم خلق و خو و پردازش احساسات افراد در این ناحیه انجام می‌شود. دستگاه فعالیت عصبی قشر پیش پیشانی چپ را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد همین تغییر فعالیت‌های عصبی مغز حق و خو را بهبود بخشید و علائم افسردگی را کاهش می‌دهد. تقویت اتصالات سیناپسی در مناطق مغزی مرتبط با حقل و خو، افزایش نوروترانسمیترها و تغییرات شیمیایی عصبی مغز نقش زیادی در کاهش علائم افسردگی دارند. این دستگاه می‌تواند برخی مناطق خاموش مغز افراد افسرده را فعال کند و از این طریق خلق و خوی آن‌ها را بهتر کند.
دستگاه rTMS برای درمان کدام گروه از افراد افسرده مناسب است؟
دستگاه rTMS برای درمان طیف وسیعی از افرادی که علائم افسردگی خفیف تا شدید را تجربه می‌کنند قابل استفاده است. افرادی که درمان‌های مرسوم این اختلال را تجربه کردند و پس از مصرف داروهای شیمیایی مختلف بهبود نیافتند بهترین گزینه برای استفاده از دستگاه ار تی ام اس هستند.
افرادی که روان‌درمانی را هم امتحان کردند اما از نتایج حاصل رضایت ندارند در صورت تشخیص متخصص و نداشتن منع استفاده می‌توانند از این درمان موثر غیر دارویی کمک بگیرند.
از آنجا که درمان بیماری‌ها و اختلالات روانی به وضعیت فرد بیمار بستگی دارد و یک متخصص بسته به شرایط فرد مراجع درمان را انتخاب می‌کند در برخی از موارد در همان مراحل اولیه درمان به سراغ استفاده از دستگاه می‌رود. بنابراین یک قاعده کلی برای استفاده از این دستگاه وجود ندارد و همه چیز به شخص بیمار و تشخیص متخصص بستگی دارد.
متخصص حرفه‌ای و کاربلد ابتدا شرح بیماری فرد را دریافت کرده و با انجام سوالات تخصصی وضعیت فرد را تشخیص می‌دهد. سپس با توجه به شرایط زندگی، نیاز فرد و سطح افسردگی درمان مورد نیاز که ممکن است استفاده از این دستگاه باشد را تجویز می‌کند.
مدت زمان درمان افسردگی با rTMS چقدر است؟
اینکه درمان فرد چند جلسه طول می‌کشد و چقدر باید از دستگاه استفاده کند بستگی به سطح افسردگی و شرایط فرد دارد. هر جلسه غیرتهاجمی درمانی معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و معمولا طول جلسه اول درمان از سایر جلسات بیشتر است.
در جلسه نخست متخصص بهترین محلی که باید کویل دستگاه را نصب کند پیدا می‌کند تا درمان بیشترین اثر گذاری را داشته باشد درجلسه‌های درمانی بعد دستگاه دقیقا در همان نقطه نصب می‌شود و فرد درمان لازم را دریافت می‌کند.
درمان افسردگی با این روش چه مزایایی دارد؟
در اینجا به برخی از مهمترین مزایای درمان افسردگی با دستگاه آر تی ام اس اشاره می‌کنیم:
- عدم استفاده از داروهای شیمیایی و نداشتن عوارض جانبی آن‌ها
- غیر تهاجمی بودن درمان
- بدون درد و مشکل خاص بودن
- قابلیت بازگشت فرد به زندگی روزمره بعد از جلسه درمانی
- بهبود عملکرد فرد بعد از درمان
- کاهش علائم اختلال افسردگی و افزایش کیفیت زندگی فرد
- امکان تکرار جلسات درمانی
- عدم نیاز به بستری شدن فرد
- نداشتن نیاز به جراحی یا ورود به بدن فرد
- اثر بخشی عالی
- بدون نیاز به بیهوشی
- نداشتن عوارض الکتروشک مثل از دست دادن حافظه
آیا درمان افسردگی با با تحریک مغناطیسی مغز عوارضی دارد؟
عوارض این روش درمانی در مقایسه با روش‌های درمانی تهاجمی بسیار پایین است البته این روش درمانی هم مثل سایر درمان‌ها بدون عارضه نیست و فرد ممکن است برخی از علائم را تجربه کند. تمامی این عوارض موقتی و بسیار محدود هستند و معمولا تا چند ساعت پس از جلسه درمانی کاملا برطرف می‌شوند. اغلب این علائم تنها در جلسه نخست درمان خود را نشان می‌دهند و فرد در جلسات بعدی آن‌ها را تجربه نمی‌کنند برخی از شناخته شده‌ترین این عوارض عبارتند از:
- سردرد خفیف
- سرگیجه
- سوزش در محل نصب کویل
- احساس درد در پوست سر
- احساس سبکی سر
- سوزن سوزن شدن سر، فک یا صورت
- تغییرات ملایم در شنوایی
- تشنج در موارد بسیار نادر
آیا درمان افسردگی با این روش بازگشت پذیر است؟
بسیاری افراد می‌پرسند که این درمان دائمی است یا امکان بازگشت علائم افسردگی در فرد بیمار وجود دارد. درمان بیماری معمولا تا بهبود کامل شخص ادامه دارد برخی افراد بنا به تشخیص پزشک پس از پایان یافتن مراحل درمان با دستگاه از روش‌های درمانی متداول مثل روان‌درمانی برای مدت مشخص استفاده می‌کنند.
درشرایطی که فرد علائم افسردگی شدید را مجددا و پس از اتمام درمان تجربه کرد ممکن است متخصص استفاده مجدد از دستگاه را تجویز کند.
تحقیقات متخصصان نشان داده استفاده از این دستگاه برای درمان افسردگی موثر است و به بهبود خلق و خوی بیماران کمک می‌کند البته هنوز تحقیقات پزشکی در خصوص میزان اثرگذاری این روش درمانی ادامه دارد.
هزینه درمان افسردگی با دستگاه چقدر است؟
هزینه درمان افسردگی با rtms بستگی به تعداد جلسات درمانی دارد که متخصص با توجه به شرایط فرد مشخص می‌کند معمولا هر جلسه درمانی بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون تومان هزینه دارد. نوع دستگاهی که مورد استفاده قرار می‌گیرد و خدماتی که کلینیک درمانی ارائه می‌دهد هم در میزان هزینه تاثیرگذار است. با توجه به اینکه در این روش درمانی نیازی به مصرف دارو و صرف زمان زیاد نیست این هزینه منطقی به نظر می‌رسد.
کدام روش درمانی برای بهبود علائم افسردگی مناسب‌تر است؟
متخصصان معمولا از دارو درمانی و روان‌درمانی برای مراجعانی که افسردگی شدید را تجربه می‌کنند مورد استفاده قرار می‌دهند. برخی از افراد در برابر مصرف دارو مقاومت نشان می‌دهند یا عوارض مصرف آن برای آن‌ها بسیار شدید است به نحوی که قادر به استفاده از دارو نیستند. روش الکتروشک هم که عوارض شدیدی دارد معمولا برای افرادی که مقاومت بالایی در برابر دارو نشان می‌دهند مورد استفاده قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد استفاده از دستگاه آر تی ام اس برای درمان طیف وسیعی از افسردگی‌ها کاربرد دارد و نسبت به سایر روش‌های درمانی عوارض و ریسک پایین‌تری دارد به همین دلیل درمان مناسب‌تری است.
افراد برای درمان افسردگی با دستگاه آر تی ام اس چکار باید بکنند؟
معمولا پیش از آغاز جلسات درمانی متخصص یک جلسه ارزیابی برگزار می‌کند تا در آن وضعیت افسردگی فرد را بسنجد. در صورت نیاز معاینات پزشکی و آزمایشات پزشکی هم توسط پزشک انجام می‌شود تا شرایط سلامت بیمار به صورت دقیق ارزیابی شود.
فرد در طول جلسه درمان تقریبا هیچ کاری لازم نیست انجام دهد فقط کافی است اجازه دهد کارشناس، دستگاه را روی سر او نصب کند و سپس روی صندلی راحت بنشیند یا دراز بکشد.
فرد در طول جلسه درمانی نباید موبایل، دستگاه ضربان ساز یا پمپ دارویی به همراه داشته باشد. استفاده از گیره یا سیم پیچ آنوریسم، استنت، ایمپلنت،ایمپلنت اعصاب واگ (عصب ریوی-معدی) یا ایمپلنت عمیق مغز در کنار دستگاه مجاز نیست.
فرد قبل از شروع جلسه درمان باید هر نوع دستگاهی که در بدن او نصب شده را به متخصص اطلاع دهد. پس از پایان جلسه درمان فرد لازم است چند دقیقه‌ای استراحت کند و پس از آن می‌تواند به راحتی به انجام فعالیت‌های روزمره زندگی خود بپردازد.
نتیجه گیری
استفاده از دستگاه rTMS یک روش درمانی غیرتهاجمی نسبتا تازه است که تاییدیه‌های لازم را از مراکز درمانی معتبرجهان دریافت کرده و در بسیاری از کشورهای جهان از آمریکا و اروپا گرفته تا بخش‌های مختلف آسیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که پزشک درمان افسردگی با rtms را به فردی پیشنهاد کند به عنوان یک راهکار درمانی تاثیرگذار و کم‌ریسک می‌تواند با خیال راحت از آن استفاده کند و شاهد کاهش علائم بیماری خود باشد. بسیاری افراد پس از تجربه درمان با این دستگاه شاهد افزایش کیفیت زندگی خود هستند به طوری که برای جلسات درمانی بعدی اشتیاق نشان می‌دهند.